Loét dạ dày – tá tràng là một bệnh khá phổ biến trên thế giới và tại Việt Nam. Ở các nước đang phát triển ước tính tỷ lệ bệnh khoảng 10%, hàng năm con số này tăng lên khoảng 0,2%. Ở Việt Nam theo điều tra trong những năm gần đây bệnh chiếm khoảng 26% và thường đứng đầu trong các bệnh ở đường tiêu hóa; bệnh có chiều hướng ngày càng gia tăng. Cơ chế bệnh sinh chủ yếu là tăng tiết acid.
Dạ dày có vai trò quan trọng trong quá trình tiêu hóa nói chung và quá trình hấp thu dinh dưỡng nói riêng. Ngoài việc dự trữ thức ăn đưa vào để tiêu hóa dần, dạ dày còn là cơ quan nghiền nhuyễn thức ăn và tạo điều kiện thuận lợi cho tiêu hóa, hấp thu thức ăn ở ruột non.
Chế độ ăn trong bệnh dạ dày nhằm mục đích làm giảm tiết acid, giảm tác dụng của acid dạ dày tiết ra lên niêm mạc dạ dày, hạn chế hoặc loại bỏ những kích thích có hại để dạ dày nghỉ ngơi và các tổn thương mau lành.
1. Các thức ăn bảo vệ niêm mạc dạ dày:
Nấu chín, ninh nhừ thức ăn. Nên ăn các thức ăn mềm để giảm sự kích thích co bóp của niêm mạc dạ dày.
Nhiệt độ của thức ăn có ảnh hưởng đến sự kích thích của dạ dày: không nên ăn thức ăn quá nóng hoặc quá lạnh vì thức ăn này có thể sẽ làm dạ dày co bóp mạnh hơn, thức ăn nóng hơn sẽ làm cho niêm mạc dạ dày xung huyết và tăng co bóp. Nhiệu độ để tiêu hóa thức ăn và hấp thu là 40 – 500 C.
Nồng độ thức ăn cũng ảnh hưởng đến sự tiêu hóa của dạ dày: thức ăn đặc quá sẽ làm men tiêu hóa khó thấm vào thức ăn. Thức ăn quá lỏng men tiêu hóa sẽ bị phá loãng, làm cho sự tiêu hóa kém. Vì vậy, không nên ăn thức ăn quá khô cũng không nên ăn quá nhiều canh hoặc uống nhiều nước trong bữa ăn. Lượng nước canh trong bữa ăn thích hợp nhất từ 100 – 200 ml.
Chống tăng tiết dịch vị:
- Nên chia thức ăn thành nhiều bữa ăn nhỏ (4 – 5 bữa/ ngày), tránh để đói quá hoặc ăn no quá.
- Trong khi ăn nên nhai kỹ, ăn chậm để thức ăn xuống đến dạ dày một cách từ từ.
- Tránh ăn các thức ăn có chất kích thích như hạt tiêu, ớt…
Hạn chế protid ở mức tối thiều của nhu cầu của người bình thường.
Ăn xong không nên lao động nặng, chạy nhảy ngay.
Khi có biến chứng chảy máu, không nhịn ăn, nên ăn các thức ăn lỏng như cháo xay, súp xay, sữa…
2. Cách lựa chọn thực phẩm cho bệnh nhân viêm loét dạ dày – tá tràng:
Những thực phẩm nên dùng:
- Sữa, trứng có tác dụng đệm trung hòa axit trong dạ dày.
- Thực phẩm giàu đạm: thịt nạc, cá. Nên chế biến luộc, hấp, om sẽ dễ hấp thu hơn.
- Rau củ non chế biến chín.
- Tinh bột và các thực phẩm ít mùi vị như: cháo, cơm, bánh mỳ và các loại khoai củ ấu chín hoặc hầm nhừ.
- Dầu thực vật với số lượng ít.
Những thực phẩm nên hạn chế hoặc không nên dùng:
- Thức ăn nhiều mùi vị chất thơm như thịt quay, thịt cá nướng và thức ăn rán nhiều dầu mỡ.
- Các loại thịt nguội chế biến sẵn: dăm bông lạp sườn, xúc xích và các loại nước sốt thịt các đậm đặc.
- Thức ăn có vị chua: sữa chua, dưa muối, cà muối.
- Thức ăn cứng, nhiều xơ dai gây cọ xát niêm mạc dạ dày như thịt nhiều gân, sụn, rau già, quả sống…
- Các loại rau quả chua, quả chứa nhiều men tiêu hóa: dứa, đu đủ, chuối tiêu…
- Không uống chè đặc, cà phê đặc, tuyệt đối không uống rượu và hút thuốc lá.
Theo Suckhoedoisong
